De VVD zegt: maak één gezamenlijke publieke omroep volgens het BBC-model. Splits de omroepverenigingen op in een deel dat louter programma’s voor die gezamenlijke omroep produceert; en een deel dat programma’s maakt voor de commerciële markt. De omroepverengingen moeten een overgangsperiode van tenminste vijf jaar krijgen voor deze omschakeling.
In het VVD-model gaat het belastinggeld naar de gezamenlijke omroep, niet meer naar de omroepverenigingen. De gezamenlijke omroep koopt, net als de BBC, programma’s in en bepaalt wat er op de publieke netten te zien is. Zij blijft ook ,,typisch publieke programma’s” maken als het Journaal, Kassa!, en Oud Geld.
De VVD wil in de wet laten opnemen dat de publieke omroep zich moet richten op programma’s die onderscheidend zijn van die van de commerciële omroep. Kijkcijfers zijn ondergeschikt aan kwaliteit. ,,Anders kun je net zo goed geld gaan geven aan RTL4”, zegt mediawoordvoerder Atzo Nicolaï. Programma’s als Te Land ter zee, de Postcodeloterijshow, Oppassen! en Lingo kunnen naar de commerciële zenders. Het marktaandeel van de publieke omroep zal fors dalen. ,,Dat moet de politiek accepteren”, zegt Nicolaï.
De commerciële omroep krijgt meer armslag. Daardoor hoeven volgens de VVD geen massaontslagen te vallen. ,,Er komt niet minder tv, alleen een verschuiving naar de commerciëlen. Het enige personeel dat zich zorgen moet maken is die groep die zich niet direct met programma’s bezighoudt.” Het VVD-concept verkiezingsprogramma bezuinigt 350 miljoen op de publieke omroep.
Ook D66 vindt dat de publieke omroep minder commercieel moet programmeren dan zij nu doet. D66 wil de STER-inkomsten langzaam afbouwen, zodat de publieke omroep niet meer afhankelijk is van kijkcijfers. De programma’s mogen echter niet saai worden.
Het huidige omroepbestel kan blijven bestaan, vindt D66. De omroepen geven het programma-aanbod kleur die bij de publieke omroepen van Duitsland, Engeland en België ontbreekt. ,,In Duitsland stelt een maatschappelijke raad voor de omroep randvoorwaarden voor een vreselijk politiek-correct programmapakket. Daarin zou nooit een Wim T. Schippers kunnen opstaan”, zegt mediawoordvoerder Bert Bakker. Hij is bovendien tegen politieke sturing van de publieke omroep zoals in Engeland. ,,Ons bestel is niet optimaal, maar de alternatieven, ook die van de VVD, zijn slechter.” D66 wil vijftig miljoen extra voor de publieke omroep.
De PvdA was vroeger erg kritisch over het bestel, maar is sinds anderhalf jaar weer heel erg tevreden. In een tijd dat in de mediawereld steeds meer concentraties plaatsvinden, wordt een pluriforme publieke omroep belangrijker, zegt de PvdA. Er mogen zelfs nog wel omroepen bij, vindt mediawoordvoerder Marja Wagenaar.
De publieke omroep moet per sé een groot publiek bereiken, vindt de PvdA in tegenstelling tot VVD en D66. Anders krijg je een ,,grachtengordel omroep”. Daarvoor zal de belastingbetaler steeds minder geneigd zijn te betalen. Amusement is dus verplicht. De PvdA wil 50 tot 60 miljoen extra voor de publieke omroep.
Het CDA is het aardigst voor de publieke omroep. Wel moeten de leden van de omroepen meer over de programma’s te zeggen krijgen. Het CDA wil veel geld extra: ruim 100 miljoen om het gat te dichten dat ontstond door het afschaffen van de Omroepbijdrage. Maar ook ,,enkele tientallen miljoenen structureel en een jaarlijkse compensatie van 50 miljoen als de omroepen hun omroepgegevens aan commerciële partijen verliezen”, aldus mediawoordvoerder Joop Atsma.