Radio 1 is in een vrije val terecht gekomen. Dat zegt hoofdredacteur Paul van Gessel van BNR Nieuwsradio in Spreekbuis. Bij de laatste luistercijfers zakte de publieke nieuwszender met 0,1 procent marktaandeel naar 6,6 procent. Van Gessel herhaalt nog maar eens dat hij Radio 1 een lappendeken vindt en dat er te weinig naar marketingmensen wordt geluisterd. "BNR heeft de marketingafdeling hier in huis. Die mensen weten precies wat onze luisteraars willen. Hoe gaat dat bij Radio 1? Zit de STER nog steeds op het Lapersveld? Volgens mij praten de mensen van Radio 1 nooit met marketingmensen. Zouden ze toch eens moeten doen." BNR bleef zelfs overigens steken op 0,6 procent marktaandeel.
Dat er problemen zijn bij Radio 1 erkent zendermanager Laurens Borst. Maar van een vrije val is volgens hem geen sprake. "We zitten zo weer boven de zeven procent", zegt hij. Een "seizoenseffect" als gevolg van concurrentie van de Top 2000 en 3FM Serious Request, noemt hij het.
Begin jaren 2000 lag het luistertijdaandeel van Radio 1 nog stabiel op ongeveer 8,5 procent. In 2007 was dat 7,3 procent. De 6,6 procent van de laatste meting was voor iedereen schrikken, maar zou volgens onderzoeker en beleidsadviseur bij de NPO, Nanne Adriaans, toch vooral te maken hebben met de Top 2000 op Radio 2 en de dj’s van 3FM die zich voor het goede doel lieten opsluiten en zo veel luisteraars trokken. "We zien dat andere, grote radiozenders er beter in slagen om hun luisteraars vast te houden, tot een uur of tien, elf ’s ochtends. Daar zit ongeveer de top – dan luisteren er 4,5 miljoen mensen. Vervolgens zie je dat, met wat piekjes rond de lunch en zes uur ’s avonds, het aantal luisteraars langzaam afkalft totdat de tv het ’s avonds overneemt", stelt de onderzoeker.
"Radio 1 is een uitzondering op dit verhaal. De zender heeft een piek rond het nieuws van 08:00 uur, een kleine piek rond 13:00 uur en ’s avonds weer een iets grotere piek rond 18:00 uur. Er zitten dus flinke pieken en dalen in. Dat is op zich niet ongebruikelijk voor een nieuwszender, maar wanneer je het vergelijkt met buitenlandse nieuwszenders in Engeland en Vlaanderen, is het verval na die pieken op Radio 1 wel heel erg groot."
De oplossing ligt volgens Van Gessel voor de hand: horizontaal programmeren. Elke dag vaste blokken ("en dan zie ik dat het Radio 1-Journaal alleen maar tijd inlevert. ’s Middags zijn ze om 13:00 uur klaar, ’s avonds om 18:30 uur. Waarom?") En, vervolgt hij: durven door-programmeren. Dezelfde stemmen op dezelfde uren. "Eén keer met de ANWB praten en je merkt dat er om half tien ook nog files staan. Dan laat je je ochtendprogramma toch ook wat langer doorlopen?"
Het belangrijkste is, zo stelt Adriaans, "dat we ons bij Radio 1 goed afvragen waarmee onze luisteraars eigenlijk bezig zijn – wat hun dagritme is. Uit alle onderzoek blijkt dat er in de vroege ochtend echt aandacht is voor wat wordt uitgezonden. Mensen luisteren dan heel bewust. Later op de ochtend verschuift dat. Mensen gaan een boodschap doen en komen weer terug. Ze gaan aan het werk, maken een praatje, doen een klus. Daar staat de radio bij aan. Dan kun je je afvragen of je die verdergaande, langer durende programma’s wel op zo’n tijdstip moet plaatsen."
Zie daar de taak waar Laurens Borst als zendermanager van Radio 1 voor staat: de omroepen en de programmamakers ervan overtuigen dat ze samen aan de zender gaan werken. En daarbij niet hun programma’s, maar de luisteraar centraal stellen. Hij zal dat ongetwijfeld tijdens de ‘bosdag’ aan de orde hebben gesteld, maar houdt zich verder op de vlakte onder het motto ‘een broedende kip moet je niet storen’.
Borst: "Programmamakers en redactiecheffen hebben intensief gepraat over verbeteringen aan de inhoud en opbouw van de programmering. Ik heb er een goed gevoel aan overgehouden en ik weet zeker dat we het tij gaan keren met z’n allen. Alle omroepen zijn zich ervan bewust dat het beter kan. Voor concrete besluiten is het op dit moment nog te vroeg. Ik verwacht de komende weken van alle omroepen concrete voorstellen."